Бик тырышсаң көненә 16 000 меңнән дә ким чыкмый...

Бу саннарга юктан гына күз төшмәде, билгеле. Җәйгелектә шәһәр урамнарында да шактый күренәләр, төзелештә, таксида да алар. Базар тирәсендә исә ел әйләнәсе чит ил халкы хезмәт күрсәтә. 

Яшерен-батырын түгел, якын итептән бигерәк, килештермичәрәк “кара халык” дияргә яратабыз үзләренә. Эш “сөяргә” тормыш мәҗбүр иткәнлеге дә хак, үҗәтлекләре, әрсезлекләре дә чиктән ашкан, безнекеләрнең ялкаулыгыннан файдаланып, алар иң авыр хезмәткә, кара эшкә дә яллана. Сәүдә белән кафе тотучыларыннан кала, билгеле. Аларны җигеп безнекеләр дә ота – арзанлы эшче кулларга тиешле хакның бер өлеше генә тама. Төзелештә әнә плитка җәйгән өчен мигрантларга квадрат метр исәбе 200 сумнан түләнә. Безнең халык бу эшкә керешсә әз дигәндә, 500 сум сорый, әлбәттә. 

Хәер, шәһәр җирендәге хезмәт бер хәл, хәзер авыллар да мигрантлар кулына күчә бара. Балтач районы Арбор авылындагы фермага, ышанасызмы, шәһәргә барып, ялынып диярлек эшкә алып кайтканнар үзләрен. Сыер саварга авылда кеше юк икән. Әле берничә ел элек кенә сыер савучы хатын-кызларның хезмәт хакы 45-47 мең сум тирәсендә уйнаган, ә боларга исә 30 мең түлиләр, ди авыл халкы. Торулары бушка, ә менә көненә өч мәртәбә ашау өчен 190 сумны хезмәт хакыннан тоталар. Кемгә файда? Ике якка да! Ашау “байдан” дип яшиләр, эшлиләр, ә кулга кергән акчаны алар туган якларына җибәрәләр. Ләкин бит эшсезлектән зарланучы авыл халкы да фермада сыер сава алыр иде. Авыл җирендә 30 000 күләмендәге хезмәт хакын аз дип тә булмый. 

Күңелгә тигәне икенче. Таджик танышым бар. Завар исемле. 20 еллар элек аны да шушындый ук язмыш Татарстанга алып килгән. Татар кызына өйләнде. Таджикстанга китеп тә яшәп караганнар иде, ләкин кире әйләнеп кайттылар. Бүген Арча районы Тылангыр авылында яшиләр. Узган елларда гына йорт сатып алдылар. Аңа кадәр шактый чиләнергә өлгерделәр. Безнең халыкмы-түгелме, гаиләсен үзе туендырырга тиешле ир-ат итеп тәрбияләнгән ул! Бүгенгәчә шул принцип белән яшиләр дә – хөрмәтем чиксез үзләренә. Зафар Казанда эшли. Көн саен бер якка гына 100 чакрымлап юл үтә.

Тулырак:  http://shahrikazan.ru/news/җәmgyiyat/kara-khalykka-bezd-yashve-ielme