“Балалар өйдәге проблемаларны мәктәпкә алып килә”

Казан шәһәре 108нче мәктәбенең башлангыч сыйныфлар укытучысы Эльвира Хаббанова балалар белән эшләүче оста психолог буларак та мәгълүм шәхес. Танылуына интернет челтәрләре “гаепле”.

– Күпчелек татар төркемнәрендә эшлим. Миңа күбрәк тулы гаиләләрдән киләләр. Аерылмаган, ислам дине кануннары белән яшәүче гаиләләр килә. Сыйныф алдан ук шулай җыела. Бәлки үзем дә яулыктан булганга шулай килеп чыга торгандыр. Минем өчен баланы шәхес итеп тәрбияләү, аларның фикерләрен ишетү, аларга сайлап алу мөмкинлеге тудыру мөһим. Гуманлы педагог Шалва Амонашвилида укыдым. Ул укытучы кеше сыйныф алдында гафу үтенә белергә тиеш дип әйтә иде. Әгәр гафу үтенә белми икән, ул балаларда тәкәбберлек тәрбияли. Әгәр дә үзебезнең хаталарны төзәтә беләбез, таныйбыз икән, балаларны да хата танырга, гафу үтенә белергә өйрәтәбез. Эштә зур кешеләр дә хата ясый, балалар хата ясаудан курыкмаска тиеш. Укучыларның үз фикерләре булырга тиеш.

– Балаларны бер-берсен аңларга ярдәм иткән “Мәрхәмәтлелек” дәресләре турында сөйләгез әле

– “Мәрхәмәтлелек” дәресләрен сыйныф дәресләреннән тыш өстәмә дәресләр булып бара. Анда мәрхәмәтлелек, дөреслек, хакыйкать, бер-береңә ярдәм итү, кешеләрдә уңай сыйфатларны тәрбияләү турында хикәятләр укыйбыз. Фикерләшәбез. Алар үзләре бәхәсләшәләр дә. Әнә шулай түгәрәккә утырып сөйләшәбез. Балалар шулай ачыла һәм уйнарга өйрәнә.

– Бу дәресләр аерым методикага нигезләнгәнме? Әллә үзегез уйлап чыгарганнары да бармы?

– Гуманлы педагогика нигезләрен Шалва Александровичтан өйрәндем. Ул махсус хаталануга нигезләнгән алымнарны да үз эченә ала ул. Мәсәлән, тактага хаталы язасың да, алар синең хатаны төзәтәләр. Үзләрен хөрмәт итә башлыйлар. Сыйныфта дәрәҗәләре дә артып китә.

Психологка укыгач та, сыйныфтагы кайбер проблемалы яклар ачыклана төшә. Аерылган гаиләләрдә бик күп проблемалар башлана. Әти-әниләр шуны белсә, аерылмаслар да иде. Билгеле, төрле сәбәпләр булырга мөмкин. Мин бер кешене дә гаепләмим. Тик балалар шул өйдәге проблемаларны мәктәпкә алып килә, сыйныфта гауга башлана. Балаларга игътибар җитми.

– Тәрбия дәресләре дәрестән тыш та өйгә дә ияреп кайтамы?

– Әти-әниләр ватсапка да язалар. Мөмкинлегем була икән, мин шунда ук җавап бирәм. Минем сыйныфтагы һәр бала – ата-ананың йөрәгеннән өзелеп төшкән җимеше. Шул балаларны үземнең балалар кебек кабул итәм. Үз балаларыма ничек, сыйныфтагыларга да шулай карыйм. Укытучыны хөрмәт иткән укучы да тырыша.

– Балалар белән булган катлаулы хәлләрне ничегрәк чишәсез?

– Укытучыга тормыш тәҗрибәсе дә булыша. Җәмгыять белеме, тарих буенча да белемнәрем зур. Казанда экскурсияләр буенча да эшли алам. Психолог, нейропсихологияне мәктәптә укытыр өчен кабат укыдым. Һәр елны кайда да булса укыйм, белемемне арттырам.

Балалар бит алар начар түгел. Проблема гаиләдә генә. Гаиләдә проблема юк икән, әти-әнисе талашмый икән, баланы ярата, аңа вакыт бүлеп бирә икән, бала белән шөгыльләнә, бала кайда да булса, йөри икән – аның сыйныфта проблемасы булмый. Баланың халәтен аңлап, әти-әниләр белән сөйләшергә өйрәнер өчен мин психологка укырга бардым.

– Ата-ананың да балага вакыты аз кала...

– Һәм бу бик зур проблема. Кайбер ата-ана балалар белән бөтенләй сөйләшми...

Дәвамын Шәһри Казаннан укыгыз. Фото Шәһри Казаннан алынды