Үзеңнән соң бу җирдә дәвамың каламы-юкмы – моны белү һәркем өчен дә бик мөһим. Ә утыз елга якын бергә гомер иткән хатыны Ризәлә белән алар тамырсыз агач кебекләр – балалары булмады. Авырга калгач, Ризәлә: «Әлегә без яшь, аякка басасыбыз бар», – диде. Хатынын бала төшертергә җиңел генә чыгарып җибәргәненә Рәдиф әлегә хәтле күңелендә үкенеч тоя. Барма, йөрмә дигән сүзне тыңламаган хатынны бәйләп куясы бар иде! Аныкы гына түгел, ә Рәдифнеке дә иде бит ул тумый калган бала! Ә Ризәлә бер селтәүдә барысын да үзе дөрес санаганча хәл итте. Башкача балага уза алмаган кысыр хатын үзе дә терсәген тешләде дә бит, тик соң иде инде. Дәваланып та карады, өшкеренеп тә. Тик ана булу бәхете тумаган баласының гомере белән бергә киселгән иде инде.
«Минекеме ул бала?» – төнге йокыларын алган бу сорау дистә еллар буена Рәдифнең миен бораулады. Хатынына да үзенең яшьлек хатасы хакында ачыла алмады – кысыр калган Ризәләнең тагын депрессиягә биреләсен белә иде. «Минекеме?..» Күп еллар элек кызлар яшәгән тулай торакка килеп йөргән солдаттан авырга калган Дәлия хәбәр иткән иде: «Синең балаң туды. Кызың! Исеме Алсу!» Хәрби хезмәтен тәмамлар алдыннан Рәдиф качып-посып Дәлия янына кызын күрергә килде. Бүлмә ишеген шакуга Дәлия чыкты һәм тиз генә үз артыннан ишекне ябып куйды. Тулай торак бүлмәсе бәләкәй – барысы да уч төбендә сыман күренә. Ишек ачылып ябылган шул арада Рәдифнең үткер күзләре күреп өлгерде: балалар караватында нәни кызчык кыймылдый, ә диванда җәелеп ир заты йоклап ята. Кеше күрмәсен, аны-моны ишетмәсен дигәндәй, Дәлия Рәдифне коридорга төртеп чыгарды һәм сәламенә дә җавап бирмичә пышылдады: «Соң инде! Кияүгә чыктым!» «Минекеме бала?» – Рәдифнең бу соравына да Дәлия җавап бирүне кирәк тапмады һәм көтелмәгән кунакны тизрәк төрткәләп чыгару ягын карады. Шулай итеп, Рәдиф баласын күкрәгенә кысып сөя дә алмыйча, кире борылып китте. Рөхсәтсез частеннан киткәне өчен солдатны чак төрмәгә утыртмадылар. Ә иң кыены – баланың үзенекеме-түгелме икәнлеген төгәл белмәү иде. Дәлиядә куна калучы үзе генә түгел икәнлеген Рәдиф яхшы белә иде. Кайчан күрмә – чибәр, зифа буйлы Дәлия ялгыз түгел иде. Аның янына тыеп булмаслык ярату тартты дип тә әйтә алмый Рәдиф. Солдат егетнең тәнендә-канында кыргый дәртнең котырынган чагы, ә Дәлия назларын кызганмый иде... Мәхббәттән түгел, ә очраклы назлардан гына туган шул бала Рәдифнең гомерлек тынычлыгын алды. Ризәлә белән балалары булмавы да утка май өстәде. Баласыз калу хәсрәтен бөтен тирәнлеге белән тойганда, бигрәк тә Ризәлә белән аңлаша алмаганда, Рәдифнең Дәлия янына чыгып китәсе, кызы белән икесен эзләп табасы, барысын да ачыклыйсы килә иде. Тик хәтеренә диванда яткан ир, Дәлиянең үзен төрткәләп ишектән чыгаруы күз алдына килүгә, бу теләген тыя килде. Кеше тормышына кысылып, ни кыла аласың син хәзер? Синекеме-түгелме, чит ир кызны үз баласы итеп үстерә булыр. Ә кемнән туганын да белмәгән кызчык аны үз әтисе санар.
Урамнардан үткәндә кеше баласына күтәрелеп карамаска, икесе өчен дә авыр бу теманы кузгатмаска тырышып яши-яши, дистә-дистә уртак еллары узды Рәдиф белән Ризәләнең. Бәхетле чаклары да булды. Кыен чаклары да. Тик бәхетле саналган кыска гына шул мәлләрне дә балалары булмау хәсрәте томалый килде. Фатирлары, машиналары бар, тормышлары түгәрәк иде. Ә шулай да дөньяларының бер ягы, юк, бер яртысы җимерек-китек иде. Үз гаепләре белән баласыз калулары икесенең дә җанын телгәләде. Инде кысыр калуы тәмам билгеле булгач, Ризәлә, әллә асрамага бала алабызмы, дип тә уйлады. Рәдифнең риза булуына карамастан, үзе үк бу уеннан баш тартты: «Кирәкми кеше баласы!» Бу яктан булдыра алмаган Ризәлә башка яктан өлгәшергә тырышты: үз эшенә баш-аягы белән чумды. Урта кул җитәкчесе Рәдиф тә акчага интектермәде. Тик бар яктан да мул күренгән тормышларына ни яки кем җитмәвен үзләре генә беләләр иде. Дөньяда ялгыз хатын-кызлар бик күп. Араларында ир-егет күңелен ымсындырырлык чибәрләре, гаилә корып, бала табарга әзер торганнары да күп. Олыгайган көнендә баласыз каласы килмәгән Рәдифнең дә күңелен шайтан котырткалап алгалады. Әллә инде яшьрәк хатын табып, Ризәләне ташлыйсымы? Тик иренең уйларын укыган кебек, Ризәлә, ташласаң, үз-үземә кул салам дип куркыта килде. Теге чакта төптән уйламыйча хатынын авырын төшертергә чыгарып җибәргән өчен Рәдиф аның алдында әле булса үз гаебен тоя иде. Ир белән хатын бер түбә астында яшәгән ике япа-ялгыз җанга әверелгән иде. Еллар буе бәгырен суырган шул ялгызлыктан җаны бик туңган чакларында Рәдиф теге вакытта караватта күргән кызны үзенеке итеп күзаллады. Бу вакытта ул балага биш яшь, ун яшь... Бу вакытта ул бала мәктәптәдер... Бүгенге төндә Алсу кызчыгы песи баласыдай бөгәрләнеп татлы йокыга талгандыр... Бу уйлардан ирнең күңеленә әз булса да җылы үрләде.

Тулырак: http://www.syuyumbike.ru/news/proza/yashlegem-yalgyshy