Балтачтан Шамил турында хезмәттәшләре: «Безнең зур терәгебез булды, терәгебезне югалттык» (»Интертат », Лилия Заһидуллина)

Снаряд кыйпылчыгы тәрәзәдән кереп яралаган»

Балтач районы Арбор авылында яшәүче Рәмзия Рәхмәтуллина белән күз яшьләре аша сөйләштек. Аның белән аралашканнан соң үземнең дә җан урыныннан купты, әни кешенең олы хәсрәтен әйтеп-аңлатып бетереп булмый. Улы Шамилгә 9 гыйнварда 32 яшь тулырга тиеш булган, ә 4 гыйнварда авылына алып кайтып җирләгәннәр.

Аңарчы егет әти-әнисенә өй эчен ремонтларга акча җибәргән, өйләнергә җыенуын әйткән, «Әти, тиздән кайтам, синең белән икәү Гает намазларына мәчеткә йөри торган булырбыз», – дигән. Быелның сентябрендә хәрби кеше буларак пенсиягә чыгып, өенә кайтырга хыялланган, насыйп булмаган...

– Шамил мәктәп елларыннан ук хәрби кеше булырга хыялланды. Берара «Суворов училищесына керәм» дип тә йөргән иде – җибәрмәдем, – ди әнисе Рәмзия Рәхмәтуллина. – Классында да иң кечкенә буйлысы, беркемне рәнҗетми торган малай иде. Мәктәптән соң ПТУда укыды, 2009 елда армиягә китте. Аннан кайткач, Казандагы дары заводында кинолог булды. Чечняда 8 ай хезмәт итеп, аннан ветеран булып кайтты.

Соңгы берничә елын Таҗикстанда хезмәт итте, анда Әфганстан белән чикне сакладылар. Ялгышмасам, 1 ел хезмәте 3 елга саналды. Ә 2022 елның 4 августында Украинага җибәрделәр. Тагын 1 ел хезмәт иткәннән соң, сентябрьдә пенсиягә чыгарга тиеш иде. «Шушында гына пенсиягә чыгам», – диде.

Украинадагы хәрби хезмәтен сөйли идеме?

Бик сөйләмәде, кайсы шәһәрдә икәнен дә белмәдем, аларга әйтергә дә ярамый бит. Ләкин беренче көннәрдән үк алгы линиядә булды. Кайвакыт көн саен шалтыратты, кайвакыт 1,5 ай сөйләшмичә тордык. Борчылмаска куша иде. Броньле КамАЗ машинасын йөрткәнен белә идем, «Офицерларны йөртәм», – дигәне дә булды.

Соңгы тапкыр кайчан сөйләштегез?

21 декабрьдә көндезге 2ләр тирәсендә шалтыратты. Әле аптырап киттем, гадәттә, кич кенә сөйләшә ала иде. Кафеда утырганын аңлап алдым. «Әни, 1 сәгатьтән – башка шәһәргә, аннан соң тегендә китәм», – диде. Аңарчы, машинасын ремонтларга дип, фронтның алгы сызыгыннан китеп торган иде. 23е кичке 4тә кабат шалтыратып: «Әни, китәм, анда элемтә булмас инде», – диде. Соңгы сөйләшүебез шул булды. Украинага киткәненә 5 ай иде.

Вакыйга ничек булган, сөйләделәрме?

Әйе, анда безнең район егетләре тагын бар. Яралануы 24 декабрьдә булган. Снаряд төшкән вакытта Шамил өй эчендә булган. Ул өйдә алар чәй эчә, ял итә торган булганнар, дип аңладым. Снаряд кыйпылчыгы тәрәзәдән кергәнме, көчле дулкыны белән башын стенага китереп бәргәнме, анысын төгәл әйтә алмыйм.

Шамилне идәндә яткан килеш күреп алганнар. Бер кулында – граната, икенчесендә фонарь икән. Канаган җире дә юк, ди. Дәшеп караганнар, ул җавап бирмәгән. Шуннан башын күтәргәннәр – авызыннан кан киткән. Аннары госпитальгә алып киткәннәр, 30 декабрьдә көндезге 12ләрдә Санкт-Петербург госпиталендә өзелгән.

Сезгә ничек хәбәр иттеләр?

Үлүен 31 декабрьдә районга шалтыратып хәбәр иткәннәр. «Бер көн тынычлап йокласыннар», – дип, хәрби комиссар ул көнне безгә килмәгән. Икенче көнне, 1 гыйнварда: «Бу кадәр авыр йөк йөртеп булмый», – дип, килергә ниятләгән. Кичке якта военком, район башкарма комитеты җитәкчесе, авыл җирлеге рәисе, авыл хуҗалыгы рәисе, фельдшер – бергәләшеп килеп керделәр. Хәбәр иткәч, фельдшер шундук укол кадады. Бердәнбер, карап торган улыбыз иде. Әрәм булды. Еламаган бер көнем юк…

Дәвамын укыгыз: https://intertat.tatar/news/baltactan-samil-turynda-xezmattaslare-beznen-zur-teragebez-buldy-teragebezne-yugalttyk-5857455