Бәрәңгегә мәдхия

Безнең әти-әниләр бик шөкер итә белгән кешеләр булган икән. Печәнлекләр печән, базлар бәрәңге белән тулганга ничек шатлана иде алар! Сыер белән бәрәңге халыкның төп байлыгы иде шул  ул елларда. “Икмәкне – дәүләткә, саламын – безгә”, – дип ирония белән әйткәннәрен ишетергә туры килә иде. Уңыш начар булган бер елны саламны кечкенә үлчәү белән үлчәп биргәннәрен дә хәтерлим әле мин.

Бәхеткә, безгә ачлык дигән нәрсәне кичерергә туры килмәде. Тик шулай да, әле дә уйлап куям: без җиде бала, әти, әни – барысы тугыз җанга ашарга ничек җиткерделәр икән?

Без бала вакытта авылга өлкән яшьтәге бер тегүче абзый килә иде. Йорттан йортка йөреп иске-москы киемнәрне яраклаштырып киемнәр тегә бу. Без, бала-чага, бер-бер артлы кереп әнидән ипи сорыйбыз икән. “Кара син боларны, кара син боларны!” – дип гаҗәпкә калган абзыебыз.

Бәрәңге уңмаган елларда аеруча кыен булган инде. Әти сугыштан соңгы елларның берсендә колхоздан аванска унике бәрәңге алып кайткан. “Кичке ашка салырга дип өйалдына чыксам, имәнеп киттем – юк бәрәңгеләр! – дип сөйләгән иде әни. – Әтиегез кайткач өйалдының сайгакларын каерып бәрәңгеләрне эзләп тапты. Күселәр ташыган, алар да ачыккан булгандыр инде”.

Казанда укыган елларның берсендә көз авылга кайтып барам. Кесмәс буендагы болында көтүчеләр учак күмерендә чиләк каплап бәрәңге пешер-гәннәр. Тамак та ачкан иде, ул бәрәңгенең тәмлелеге! Шуны күз алдына китерсәм, әле дә авыздан сулар килә. Ничек кенә итеп әзерләсәң дә тәмле бит ул бәрәңге!

Бер елны урак өстендә районга Казаннан язучылар килде. “Кырлай” басуында өстәл әзерләнгән иде, ә анда ниләр генә юк! Иң беренче булып учак көлендә көеп пешкән бәрәңге салынган савытлар бушап калды. Беркайчан да дәрәҗәсе төшмәс икмәк бит ул бәрәңге!