Бүген Роза апабызның олы юбилее

       Мин Роза Вәгыйз кызы Шәйхетдинованы бик озак еллардан бирле беләм. Ул кайда гына эшләсә дә үз эшен җиренә җиткереп, намуслы хезмәт итте, үзенең пөхтәлеге, хезмәттәшләренә карата гаделлеге, эш сөючәнлеге белән аерылып торды. Район мәдәниятен үстерүгә 30 елдан артык гомерен багышлаган Роза Шәйхетдинова шигырьләр язып әдәбият сөючеләрне куандырып яшәргә дә вакыт таба, аның җырлары да сәхнәләрдән еш яңгырый. Һәрбер чыккан яңа китабын миңа да бүләк итеп барды, иҗаты белән якыннан танышканнан соң Роза апа Шәйхетдинованың тормыш юлын, аның кичергәннәрен һәркем үз күңеле аша үткәрәдер. Ул бу көннәрдә үзенең олы юбилеен билгеләп үтә, шул уңайдан үзенең шигырь юллары аша аның  тормыш юлы белән таныштырасым килде.

                                         Туган ягым минем урманлы як.

                                         Ямьле Кесмәс буе төбәге.

                                          Сандугачлы Чөмә-Елга авылы,

                                          Чын дөресе аның, төгәле.

   Җәлил туган айда,

                              Фәнис туган көнне туганмын мин.

                Бәлки шуңа горурмын да.

                             Мәһдиев күк башны чөеп йөрим,

                         Туган якның болын, кырында.

                                                (Минем туган ягым)

Кырык беренче ел баласы мин

  Сугыш башланганчы туганмын.

                                            Яу кырына киткән чакта әти,

Ярты гына яшьлек булганмын.

                    Атна буе ярсып елаганмын,

                          Сабый күңлем сизгәндер бәлки

                           Шул китүдән хәбәрсез югалды,

                      Яу кырыннан кайтмады әти.

                                                 (Әтиләрне көттек)

                                             Әтиләрне көтеп гомер иттек,

 Ятимлекнең салкын куенында,

Йөрәк әрни, бәгырь өзгәләнә,

Балачакларымны уйлыйм да.

                         Иртән күзне ачсам, әти көттем,

                   Әйтәлмаган әни, үлгән, дип

                  Ул үзе дә моңа ышанмаган,

                     Өметләнеп гомер иткән бит.

                                   (Кызыл кар яугач)

                                               Көттек-көттек, кайтмады ул,

                                               Рәсеме генә калды.

                                               Ятимлекне сугыш безнең

                                               Йөрәккә уеп салды.

                                (Кайтмады ул)

Шуңа гел җаннар кыйнала,

                                                Юктыр аның кабере.

Оҗмах түрендә булсын да,

                                                Шунда булсын кадере.

                                (Юктыр аның кабере)

Әниемнең ак яулыгы,

 Бәйләп тә каралмаган.

   Тол күңеленең сагышы,

Һаман да таралмаган.

                    Ак яулыгы читләреннән

                     Чыккан көмеш чәчәләре.

                    Чем кара чәчен агарткан

                Ялгыз үткән кичләре.

                                 (Әниемнең ак яулыгы)

  Түздең, әни, түздең барына да,

Бирешмәдең җилгә, давылга.

  Миңа маяк булып яшәдең син

  Зарланмадың тормыш авырга.

                                            (Түздең, әнием)

 Синдә белем алдык барыбыз да,

                                            Авыр да, кырыс та елларда.

                                            Мәктәбем, озаттың һәркемне,

                                            Ышанычлы һәм озын юлларга

                                                           (Мәктәбем)

... Мәктәпкә эшкә килдем мин,

                                            Сабыйларың янына.

                                            Шул сабыйларның шау-шуы

                                            Сеңеп калган җаныма.

               Гомер көзләренә кергәч,

              Хәлең белергә кайттык.

             Бәхетле яшьлегем өчен

                Зур рәхмәт сиңа, Салтык.

                                     (Рәхмәт сиңа, Кама Тамагы)

                                         Безне юллар очраштырды,

                                         Син китәсең, мин кайтам.

                                          Йокысыз төннәрдә сагынып,

                                         Шул көнне уйлап ятам.

               Сине көттем. Гаилә кордык,

  Балаларыбыз туды...

              Ямьле тормышны җимерде

      Язмышның каты кулы.

                                         Өч бала әтисе идең,

                                         Сердәшем, терәгем дә.

                                         Суларга төшеп югалган

                                         Күк калдың йөрәгемдә. 

                                (Безне юллар очраштырды)

                                    Җитмеш сигезгә без шулай кердек...

                                    Ул яңа ел сәер башланды.

                                    Чал табигать чытык көзләр белән

                                    Бутагандыр, дидек, кышларны.

                                    Шушы кышның февраль ае,

                                    Алып китте сине гомергә.

                                    Кем уйлаган сине салырбыз, дип,

                                    Җир куенына, салкын кабергә.

                                        (Җитмеш сигезенче ел)

                                     Синнән башка бу беренче язым,

                                     Күңел моңсу, күздә – ачы яшь.

                                     Гыйбрәт сөйләп, дуслар үгетлиләр,

                                     Якыннарым бирәләр киңәш.

                                                (Ринатыма)

                                      Син дә ялгыз, мин дә, диеп,

                                      Кәүсәләрен сыпырам.

                                      Һич туктамый ташый күңел,

                                      Киталмыйча тик торам.

                                             Аксын, әйдә, күз яшьләрем,

                                             Әйдә, ташысын күңел.

                                             Кешеләр гаеп итсә дә, 

                                             Ул гаепләүче түгел.

                                  (Ялгыз каен янында)

Бәхетнең җылы нурында

                                                 Кайгы-хәсрәт тарала.

Үзем тудырган бәхетләр,

Бәхетем – өч кыз балам.

                  Үстеләр инде, үстеләр

                  Газиз кыз балаларым.

                 Таяныр терәгем алар,

                Алтын баганаларым.

                                          (Өч бәхетем)

Үзе татлы, сүзе татлы,

 Баламның баласы шул.

                                                   Әнисенең, әтисенең

                                                   Йөрәге парәсе ул.

                                   (Үзе татлы, сүзе татлы)

     Ишектән керә шаулашып,

                                                   Баламның балалары.

Онык кына түгел алар,

                                                   Җанымның дәвалары.

                             (Оныклар килгәндә)

Өч балама Әни булсам,

                                                  Дүрт оныкка Дәү әни.

Ике буын нәсел калгач,

  Борчылмыйм да әллә ни.

                                                  Ялгыз үткән гомеремне

                                                   Аларга багышладым.

       Өметне кыйблам иттем дә,

Яшәдем, ялгышмадым.

                                       (Шатланып йөргән көнем)

Сукояр мин, Сукояр,

Шуңа якты күңелем.

     Күңелем якты булганга

  Озын минем гомерем.

                                                    (Мин – Сукояр)

        Серләремне бүлешергә дә,

  Юк бит сеңелем, апам.

            Тормышны ялгызым тартып,

Бер көйгә яшәп ятам.

                                                      (Үзем генә күтәрдем)

    Кеше көлдереп яшәмә,

        Булмастайны да булдыр.

           Иренмәсәң, хезмәт сөйсэң,

          Тормышың җәннәт булыр.

                          Кояш кебек балкып яшә,

                      Һәркемгә биреп җылы.

                            Бу – минем ихлас теләгем,

                        Бу – минем күңел җыры.

                                                                             (Яшим дисәң)

          Киткәч, кире кайттым туган якка,

Горурланып яшим Арчамда.

         Күңелемдә җырлы-моңлы Арчам,

Кайда йөрсәм, кая барсам да.

                                                             (Күңелемдә җырлы Арчам)

Көннән-көн үсә, ямьләнә

                                                 Мәгърифәтле Арчабыз.

 Без – Арчаныкылар, диеп,

                                                 Горурлана барчабыз.

                 Монда яшәгән һәркемгә

                  Син Арчам, ныклы терәк.

                       Уйларда син, җырларда син,

              И, мәгърифәтле төбәк!

                                                       (Мәгърифәтле Арчабыз)

 Шигырь туа кай көннәрдә,

                                                Алсу таң сызылганда,

                                                Ялгызлыгымнан үртәлеп,

                                                 Күңелем сызлаганда.

                                              (Язмыйча торып булмый)

Түзә каләм, һаман яза әле,

    Тутыкмас ул, бар аның эше.

          Минем шулай тормыш сөюемне

    Кайдан белер иде соң кеше?

                                                                     (Дусларга)

   Сез – күңелем җимешләре,

                                                 Җырга кереп калыгыз.

  Җыр тансыклаган күңелгә 

                                                 Бүләк булып барыгыз.

                                        (Шигырьләрем, сердәшләрем)

 Әйтмәм, дигән идем үз яшемне,

 Юбилей шул, әйтмичә булмый.

Миңа һаман унсигездер төсле,

 Күңелем һич яшәүдән туймый.

                                                                       (Гомер үрендә)

                                            Туймадым эле яшәүдән,

                                            Дөнья  матур, дөнья киң.

                                            Сугыш кына кабынмасын,

                                            Илләр тыныч булсын, дим.

                      Мин – сугыш елы баласы,

               Җанымда – газаплары.

            Иминлектә үтсә иде,

          Гомерем азаклары.

                                     (Туймадым әле тормыштан)

Шигырь, җырлар язам әле,

                                                Йөрим клуб, музейга.

                                                Йөрәк кисәтә кайвакыт,

                                                Син, дип, алай узынма.

   Картлык алдында баш имик,

                                               Үрнәк булыйк дус-ишкә.

Сау-сәламәт, горур булып,

                                                Килеп җитик финишка.

                                      (Картлыгым яшьлегендә)

Яшим әле бу тормышның

                                                 Бар матурлыгын тоеп.

                                                 Яшим әле матурлыктан

   Шигырьләр, җырлар коеп.

                                            (Үземнеке бары да)

             Күңел серем ачкан шигырьләрем,

  Күп куллардан әле үтәрсез.

           Йөрәге саф, күңеле керсезләрнең

      Чын дуслары булып китәрсез.

                                                    (Такыя үрдем)

Әйе, тормыш дәвам итә.  Роза апа Шәйхетдинова  Олы юбилееннан соң да шигырьләре  аша күңелендә  туган  хисләрен  безгә ирештереп барсын иде. Без  Иҗаты аша Роза Вәгыйз кызының ниләр эшләп яшәвен белеп,  без аның уңышларына куанып һәм горурланып  яшәрбез. 

“Казан арты” тарих-этнография  музее директор урынбасары Шәфигулла Гарипов