«Рәнҗемә миңа, кызым...»

...Әнә алар иртә таңнан ашыга-ашыга кайсы кая җыена. Әнисе башта әтисен ишеккә кадәр озата бара. «Соңга калам...» – ди кызчык, әнисенең әтисе кочагыннан чыгасы килмичә торуын күреп. Аннан әнисе аны машинасына утыртып мәктәпкә илтә. Көн саен шулай. Тиздән аңа 14 яшь тула. Ә әнисе аны һаман кулыннан ычкындырмый. «Миңа шулай тыныч», – ди. Ял көннәрендә дә алар гел бергә. Йә циркка, йә спектакльләргә баралар... Рәхәт чаклары булган икән аның да.
Ә бер көнне җай гына, матур гына барган тормышның асты-өскә килде. Аларның тормышы түгел, бөтен дөнья үзгәргән сыман тоелды Гөлназга. Җәй уртасы иде. Шундый матур көннәрнең берсендә җыйнаулашып бакчага киттеләр. Бу эсседә өйдә ни эшләп ятасың, бакчада рәхәт ичмасам: саф һава, һәр тарафта чәчәкләр, җиләк тә өлгереп килә әнә... Чүп үләне утап алҗыганнан соң, әтисе машинасына утырды да, «балыкка» дип, ике-өч чакрымдагы күлгә китеп барды. Әнисе Гөлзилә аңа: «Әллә бармыйсыңмы? Иртәрәк кайтып китәрбез дигән идем. Кичен кунаклар килә», – дип тә карады, әтисе кул гына селтәде. Янәсе, өлгерәбез әле. «Мин тиз, бер-ике чуртан гына эләктерәм дә...»
Караңгы төшә башлады. «Тиз кайтам, диде бит. Ни булды икән?» Күлгә юл бер генә: Гөлзилә кызын кулыннан эләктереп алды да, төнгә кереп барган чокырлы-чакырлы юл буйлап йөгерә-атлый, машина киткән якка юнәлде. Шул чагында әнисенең бәргәләнүләрен, су тирәли арлы-бирле чабуларын, «бәгьрем» дип, өзгәләнүләрен Гөлназның гомергә дә онытасы юк. Әнисе әтисенә гел шулай дип дәшә торган иде: «бәгьрем»... Әтисе җир упкандай юк булды. Көттеләр, һаман көттеләр. Әнә бит машинасы кул кырыенда гына. Аңа берни булмаган. Гөлзилә белән Гөлназ машина янында төн чыктылар. Таң атуга янә йөгереп бакчага кайттылар. Аннары... Аннары башларына кинәт килеп төшкән олы кайгыдан акылдан язар дәрәҗәгә җиткән әнисен хастаханәгә алып киттеләр. Бөтенесе күз ачып йомганчы булды. Әтисенең үле гәүдәсен судан тартып чыгарганда әнисе бер генә сүз әйтте: «Бетте...» Ул чагында Гөлназ моны үзенчә аңлады. «Бетте, әни, бетте... әтине таптылар», – диде ул әнисен юатырга тырышып. Әтисез калганнан соңгы, көннән-көн сүнә барган тормышны күз алдына китереп әйткән булган икән әнисе.
Әнисе хастаханәдә чагында кызны әбисе карады. Карап торган бердәнбер улының юлына очраклы гына чыккан бер наркоман кулыннан вафат булуында ана киленне гаепләде. «Ник ялгызын җибәрдең?» Күрәчәгеңне күрми гүргә кереп булмый. Кем уйлаган шундый фаҗига буласын? Ул гел шулай ялгыз йөри иде бит. Шулай да... Әнисенә бу сүзләр җитә калды. Кадерле кешеңне югалту хәсрәтенә үзеңне гаепле хис итү ачысы да өстәлде. Менә монысы инде авыр иде. Бу тойгыдан арыну да, качу да мөмкин түгел иде.
Хастаханәдән кайтуының беренче көнендә үк әнисе күрше хатынны чакырып, табын әзерләде. «Бәгыремне искә алыйк», – дип, чәркә тулы аракыны эчеп җибәрде. Аның гомергә эчкәне юк иде. Өйләрендә гомумән дә спиртлы эчемлекләрнең булганы юк иде. Күрше хатын да аннан калышмады. Кайгысын уртаклашты. Шул көннән барысы да үзгәрде: әнисе дә, тормышлары да. Үткәне хәзер инде матур әкият булып тоелган кыз өчен көн саен кабатланып торган ямьсез күренешләр беркайчан бетмәс сыман тоелды. Балага мөнәсәбәт үзгәрде: Гөлназ аның өчен әллә бар, әллә юк... Эштән кайтып кергән әнисенең күзенә берни күренми. Ашарга пешерсә пешерде, пешермәсә – юк. Яшел елан аны бик тиз буып алды. Әтисенең мәрхүм булуына ел дигәндә, ул, үзе әйтмешли, тәмам «бетте». Кайнана киленен үгетләп тә, ачуланып та карады. «Балаң кызганыч», – дип тә акылына китермәкче булды. Тик файдасыз. Аңа барыбер иде.
Көннәрдән бер көнне ул эшсез калды. Зур һәм дәрәҗәле оешманың баш бухгалтерын хөрмәтлиләр, яраталар иде. Гөлзиләнең белмәгәне юк иде. Аны «аяклы компьютер» дип йөрттеләр. Эчә башлаганын белделәр, уңайсызланып кына, эштән китүен сорадылар. Берсе дә ярдәм итәргә ашыкмады. Хәер, эчкән кешене, бигрәк тә хатын-кызны эчүеннән туктату бик авыр. Якыннары булышса гына. Ә аның булышырдай кешесе юк. Хатын өчен эштән китү янә бер стресс булды. Ничек яшәрләр хәзер?.. Гөлназ мәктәптә вакытта ул шешәдәшләр эзләп, урамга чыгып китә башлады. Һәм... Шулай йөри торгач, юкка чыкты. Әбисе белән Гөлназ аны урам бетереп эзләде. «Берәрсендә утырадыр гына, әйдә, кызым, безгә», – дип үгетләде әбисе. Юк, Гөлназга әнисен табарга кирәк. Аны беркөнне урамда күргәннәр. Димәк, ул монда – якында гына. Иртәгә табар ул аны, һичшиксез табар... Кыз шулай уйлады.
Һәм чыннан да тапты. Дөресрәге, каршысына әнисе үзе килеп чыкты. Гөлназ сыйныфташ кызлары белән мәктәптән кайтып килә иде. Ниндидер ир белән айкала-чайкала барган хатынны күрүгә, кыз ачыргаланып кычкырып җибәрде: «Әнием, мин сине бер ай эзлим бит инде, бер ай... Син нигә өйгә кайтмыйсың? Мин бит ялгыз, мин куркам». Алсу бит алмалары суырылып калган, янып торган күзләре тоныкланган, куе-бөдрә чәчләре нидәндер укмашып каткан хатынны йөгереп барып кочып алды кызы. Танымаслык булып үзгәргән әнисенең үз-үзен тотышы бик сәер иде. Ул кызына – йөрәк парәсенә бермәл хәйран калып карап торды да, аннан бөтен көченә этеп җибәрде. Кыз ыгы-зыгы машина чабып торган юл кырыена барып төште. Һәм авыртудан түгел, кимсенүдән, әнисенә рәнҗүдән кычкырып елап җибәрде. Бу тамашаны котлары алынып күзәтеп торган сыйныфташлары, йөгереп, Гөлназ янына килеп җиттеләр. Торгызып, калтыранган кулларыннан җитәкләп алдылар. Ә әнисе аңа әйләнеп тә карамады. Таныш булмаган чит-ят ир белән китеп барды.
Өенә кайткач, идәндә тәгәри-тәгәри елады Гөлназ. Кызлар алдында оят иде. «Хурлык, хурлык, әби, нишлим хәзер?» Әбисе баланы күкрәгенә кысты: «Берни дә эшләмисең. Син гаепле түгел. Мин синең яныңа күчәм. Бергә булырбыз», – дип юатты оныгын. Күршеләренең әйтүенә караганда, бала белән опека бүлеге хезмәт-кәрләре кызыксына башлаган иде инде.

Тулырак: http://www.syuyumbike.ru/news/otkrovenie/rnem-mia-kyzym